De oorsprong van het orgel
Het orgel is gebouwd In 1906. Orgelbouwer Mart Vermeulen uit Woerden maakte het voor Oosterend. Er was weinig geld. Vermeulen koos er daarom voor pijpjes uit oude orgels te gebruiken om geld te besparen. Zonder zich er echt bewust van te zijn creëerde hij hierdoor een uniek orgel. Uniek omdat het een symbiose van stijlperioden laat horen die niet vaak voorkomt. Het laat de barokke klankwereld van de 18e eeuw horen gecombineerd met een gematigde romantische klankesthetiek uit de 19e eeuw. Noordelijke en Zuidelijke sferen zijn samengevoegd in een bijzonder orgel.
Orgelrestauratie
Zoals elk orgel is ook dat van Oosterend aan slijtage onderhevig. Dit komt door het gebruik, vervuiling en omgevingsinvloeden. De metalen orgelpijpen zijn sterk aangetast door weersinvloeden en veelvuldige stembeurten. De windkanalen lekken, waardoor de toon niet stabiel is en de windmachine maakt een hinderlijk bijgeluid. 45 jaar na de laatste opknapbeurt is een restauratie echt nodig willen we het monumentale orgel behouden voor de Maartenskerk.
De uitdaging
Het draagvlak om dit monument te behouden in plaats van een nieuw orgel te plaatsen is groot. Dat brengt wel uitdagingen met zich mee. Het orgel moet er goed uitzien en de oude pijpen moeten behouden blijven maar ook goed klinken. Er zijn 750 orgelpijpen die goed op elkaar moeten worden afgestemd en combineren met de registers. Daar komt ook de akoestiek van de Maartenskerk bij kijken, zodat de klanksoort passend is bij het gebouw. Er moet ook meegegaan worden met de huidige wensen, zoals het uitbreiden met trompet, de windlade en nieuwe mechanica en een vrij pedaal. Tegelijk zijn optische verbeteringen meegenomen zoals het vergroten van het balkon en het orgelfront meer naar de voorgrond brengen.
De krachten bundelen
Samen met de provincie en bureau VIND zijn allerlei fondsen beschikbaar gesteld voor de restauratie en de gemeente verstrekte de vergunning. Mense Ruiter Orgelmarkers te Ten Post in Groningen hebben de orgelrestauratie uitgevoerd en Stef Tuinstra werd als orgelspecialist- en adviseur ingeschakeld. Ook van Texelse bodem kwam veel steun door orgelpijpen te sponsoren. De Texelse Jeroen Hemelrijk heeft het balkon betimmerd en vergroot en Bremer Schilders hebben de ondergrond van het orgel en het balkon aangepakt. De gespecialiseerde restauratieschilder Appie Veenstra heeft het orgel en de balustrade van bladgoud, houtimitatie en marmer voorzien.
Het eindresultaat
De organisten zijn onder de indruk van het geluid, de dynamiek en de uitstraling van het orgel. Solisten bij concerten hebben ruimte om op het balkon te staan dankzij de uitbreiding en vanwege het schilderwerk past het gerestaureerde orgel nog beter binnen de Maartenskerk. Stichting Vrienden van de Maartenskerk zet zich in om het orgel voor de toekomst te behouden.
Wilt u zich ook inzetten voor het behoudt van dit rijksmonument?
Wordt dan Vriend van de Maartenskerk.